Altijd directe toegang hebben tot informatie en snelle communicatie is in deze hypergeconnecteerde wereld een uitkomst voor velen. Tegelijkertijd is het een kriem; ze zorgen namelijk óók voor concentratieproblemen, inbreuk op het privéleven en ondermijnen het algemeen welzijn. In een nieuw artikel ‘Digitaal ontkoppelen: Een noodzakelijkheid in het digitale tijdperk?’ maken Alice Verlinden, Elfi Baillien en Marijke Verbruggen (KU Leuven) de balans op tussen digitale verbondenheid en welzijn van werknemers.

Digitaal ontkoppelen niet altijd eenvoudig

We zijn vandaag de dag massaal online. Ook en vooral op de werkvloer. Om enigszins controle te herwinnen over technologiegebruik wordt digitale ontkoppeling vaak naar voren geschoven als oplossing. Toch blijkt uit de resultaten in deze studie dat de relatie tussen digitale ontkoppeling en positieve uitkomsten minder rechtlijnig is dan vaak wordt gesteld. Ja, werknemers ervaren meer concentratie wanneer zij vaker (ten dele) online losgekoppeld zijn, maar de mate waarin dit mogelijk wordt gemaakt is bepalend voor het daadwerkelijke effect op hun welzijn.

Werknemers die de ruimte krijgen om bewust offline te gaan – bijvoorbeeld door meldingen te dempen of duidelijke afspraken over bereikbaarheid te maken – voelen zich mentaal fitter en ervaren minder digitale stress. Maar in omgevingen waar de druk om altijd bereikbaar te zijn groot blijft, is ontkoppelen vaak makkelijker gezegd dan gedaan.

Digitale rust vraagt om maatwerk

Digitale ontkoppeling kent geen vast recept. Wat voor de één werkt – een avond zonder werkmail of het uitschakelen van chatberichten – is voor een ander niet toereikend genoeg of zelfs contraproductief. Ontkoppeling blijkt dus sterk afhankelijk van persoonlijke voorkeuren, werkcontext en organisatiecultuur. Medewerkers met een hoge werkdruk of in functies waarin samenwerking cruciaal is, ervaren vaak meer barrières om tijdelijk offline te gaan.

In een gezamenlijke aanpak ligt volgens Verlinden, Baillien en Verbruggen de sleutel tot effectief digitaal welzijn. Organisaties die duidelijke afspraken maken over digitale bereikbaarheid en leidinggevenden die zelf het goede voorbeeld geven, creëren een cultuur waarin offline-tijd geaccepteerd is en zelfs toegejuicht wordt. Het onderzoek pleit dan ook voor flexibele, teamspecifieke afspraken in plaats van starre regels; digitale rust moet aansluiten bij de realiteit van élke functie.

Auteurs

Alice Verlinden, Postdoctoraal onderzoeker, Department of Work and Organization Studies, KU Leuven, België. Elfi Baillien, Full professor, Department of Work and Organization Studies, KU Leuven, België. Marijke Verbruggen, Full professor, Department of Work and Organization Studies, KU Leuven, België.

Download hier de volledige pdf