Het aantal werknemers met een flexibel contract neemt toe. De vraag die dit artikel behandelt is hoe verschillende typen flexibele contracten en baanonzekerheid verband houden met vitaliteit en productiviteit in vergelijking met een vast contract. De uitkomsten van deze studie laten zien dat werknemers met een tijdelijk contract zonder uitzicht op vast en uitzendkrachten lager scoren op vitaliteit dan vaste werknemers, vanwege hun hogere baanonzekerheid. Werknemers met een tijdelijk contract zonder uitzicht op vast, uitzend- en oproepkrachten scoren lager op productiviteit dan vaste werknemers, (deels) door hun hogere baanonzekerheid. HR-professionals kunnen een rol spelen om de positie van flexwerkers op de arbeidsmarkt te versterken.
Auteurs
Ziagul Hosseini (MSc) is onderzoeker bij TNO Healthy Living Dr.
Linda Koopmans is onderzoeker/adviseur Duurzame Inzetbaarheid bij TNO Healthy Living
Sarike Verbiest (MSc) is onderzoeker/adviseur Flexibele Arbeid bij TNO Healthy Living
Inleiding
In de afgelopen decennia zijn de vormen van arbeidscontracten in Nederland drastisch veranderd. Naast vaste arbeidscontracten worden flexibele vormen van arbeidscontracten steeds gewoner. De meest voorkomende typen flexibele arbeidscontracten zijn: tijdelijk met uitzicht op vast, tijdelijk (1 jaar of langer en korter dan 1 jaar), uitzendkrachten en oproep- of invalkrachten (Verbiest & Koopmans, 2018). Zelfstandigen zonder personeel (zzp’ers) vormen tevens een grote en groeiende groep flexibel werkenden in Nederland (ruim 1 miljoen in 2019), echter richt dit artikel zich alleen op diegenen die werkzaam zijn als werknemer. Gegevens over zzp’ers zijn niet beschikbaar in het gebruikte databestand. Het aantal en aandeel flexwerkers zijn de afgelopen decennia toegenomen. Zo werkten in het derde kwartaal van 2019 bijna twee miljoen werknemers als flexwerker. Inmiddels heeft daarmee ruim 1 op de 5 werkenden in Nederland een flexibel contract (flexbarometer.nl). Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat het hebben van een flexibel contract gerelateerd is aan slechtere fysieke en mentale gezondheid (Sanwald & Theurl, 2014; Virtanen, Kivimäki, Joensuu, Virtanen, Elovainio & Vahtera, 2005; Virtanen, Janlert & Hammarström, 2011) en een lagere productiviteit (Benavides, Benach, Diez-Roux & Roman, 2000; Delsen, 1997). Tot nu toe is de relatie tussen het hebben van een flexibel contract en gezondheid of productiviteit grotendeels onderzocht voor werknemers met een tijdelijk contract (bijvoorbeeld door Pirani & Salvini, 2014), maar nauwelijks voor andere typen flexibele contracten. Het is belangrijk en relevant om tussen verschillende vormen van flexibele contracten een onderscheid te maken. Ten eerste verschillen ze aanzienlijk in mate van werkzekerheid; een medewerker met een tijdelijk contract met uitzicht op een vast contract heeft meer zekerheid dan een uitzendkracht waarvoor op elk moment de opdracht beëindigd kan worden. Zo blijkt dat op onder andere autonomie, sociale steun, ontwikkelmogelijkheden en fysieke belasting ieder type flexwerker anders scoort (Verbiest et al, 2017). In deze huidige studie is het doel om te onderzoeken of en hoe de vier typen flexibele contracten gerelateerd zijn aan de vitaliteit en productiviteit van de flexibele werknemers in vergelijking met vaste werknemers. Hiervoor maken we gebruik van een groot, longitudinaal databestand. In de volgende paragraaf gaan we eerst in op de achtergrond van ons onderzoek en formuleren we een aantal hypothesen. Daarna wordt de methode van onderzoek beschreven, waarna we ingaan op de resultaten. Het artikel sluit af met een conclusie en aanbevelingen voor de praktijk.
Verder lezen? Download hier de pdf.
Of ga naar het overzicht van alle nieuwe artikelen.