Wendbaar worden met kleine stappen tegelijk

Besproken door Sjiera de Vries

Dat wendbaarheid belangrijk is voor organisaties wisten we natuurlijk allang, maar bleek afgelopen jaar wel heel duidelijk. Bij veel organisaties moest ineens alles anders. Zonder voorbereiding, zonder zorgvuldige strategische afweging of kosten/baten analyse, maar van de ene dag op de andere. Door een piepklein virusje dat ons dwong ons leven aan te passen. Ik denk niet dat je je organisatie echt kunt voorbereiden op dat soort ingrijpende en onverwachte situaties, maar wendbare organisaties zullen er wel makkelijker mee om kunnen gaan.

Er gaan vast nog onderzoeken komen waarin die veronderstelling getoetst wordt en waaruit we kunnen leren welke factoren bijdragen aan het al dan niet succesvol kunnen inspelen op zoiets als een Covidcrisis. Voor wie daar niet op wil wachten en al aan de slag wil met wendbaarheid is er een prachtig nieuw boek van Hanneke Moonen: het Hoe boek voor wendbaarheid. Een interessant, overzichtelijk en praktisch boek met veel voorbeelden, en dat er ook nog aantrekkelijk uitziet en een genot is om te lezen.

Net als in haar eerdere werk over strategische personeelsplanning maakt Moonen in dit boek een mooie vertaling van wetenschappelijke inzichten en concrete vragen van organisaties naar praktische suggesties om aan de slag te gaan. Ze laat zien dat werken aan wendbaarheid op verschillende niveaus kan: het niveau van de strategie, teams en individuen en organisatie-inrichting. En ook dat iedereen er vanuit de eigen positie aan kan werken, door op het eigen niveau leiderschap te nemen over de situatie. Het boek biedt een scan om in kaart te brengen hoe het staat met de wendbaarheid van (onderdelen van) de organisatie en waar actie mogelijk is, doet suggesties voor oplossingsrichtingen en geeft voorbeelden van interventies. Gelukkig probeert ze daarbij geen een-op-een vertaling te maken in de trant van ‘In situatie A doe B, in geval X doe Y’. Ze is realistisch genoeg om te beseffen dat we kunnen leren van alle beschikbare kennis en ervaring, maar dat elke situatie uniek is en dus een unieke oplossing vraagt.

Eén van de hoofdstukken van het boek is specifiek gewijd aan HR (Hoofdstuk 6, ‘Het HR pallet’). In de praktijk zijn echter alle hoofdstukken relevant en bruikbaar voor de HR-professional die wil werken aan wendbaarheid. Moonen laat tegelijk duidelijk zien dat werken aan wendbaarheid geen HR-feestje is: echt wendbaar worden doe je samen. Ook laat ze zien dat wendbaarheid belangrijk is voor alle stakeholders, en bijdraagt aan zowel organisatieprestaties als welbevinden en ontplooiing van medewerkers.

Zoals gezegd is het boek bedoeld om aan te zetten tot actie. Een van de middelen die Moonen daarvoor gebruikt zijn blokjes met vragen als ‘Hoe ziet de figuur van jouw organisatie of team er nu uit?’ en ‘Welke ontwikkelingen zie je hierin de afgelopen drie tot vijf jaar?’ Die vragen zijn bedoeld om de verbinding te leggen tussen haar verhaal en de praktijk van de lezer, dat begrijp ik wel. Maar mij geven ze een beetje een middelbareschoolgevoel. Datzelfde gevoel krijg ik bij sommige invullijstjes en andere oefeningen die het boek biedt. Die stukjes zijn gelukkig makkelijk over te slaan voor wie er net zo allergisch voor is als ik. Mensen die dergelijke hulpmiddelen juist heel prettig vinden, zullen er waarschijnlijk veel baat bij hebben, want ze raken wel de essentie van het wendbaar maken.

Al met al kan ik dit boek zeker aanbevelen aan een ieder die wil werken aan het wendbaarder maken van organisaties, als HR-medewerker, leidinggevende of gewoon medewerker. Ook zal het boek goed te gebruiken zijn bij de ‘re-set’ die hopelijk snel komt. Bij het trekken van lessen uit de ervaringen die zijn opgedaan met het werken in coronastand, vaststellen wat we daarvan willen behouden en wat zeker niet.