Strategische Personeelsplanning à la Carte

Strategische Personeelsplanning à la Carte. Van pragmatisch tot professioneel

Besproken door Willem de Lange

In de loop der jaren heeft Gerard Evers zich onderscheiden als een van de bekendste experts van Nederland op het gebied van strategische personeelsplanning (SPP). Met Strategische Personeelsplanning à la Carte. Van pragmatisch tot professioneel heeft hij een mooie nieuwe loot aan de stam toegevoegd. De titel en ondertitel geven precies de toegevoegde waarde van dit boek aan ten opzichte van de voorgaande versies uit 1993, 1999 en 2014.

Qua systematiek is er niet veel veranderd: SPP is een cyclisch proces en Evers werkt stap voor stap alle onderdelen van de cyclus zorgvuldig uit. Wie alle stappen net zo zorgvuldig wil doorlopen is daar wel even zoet mee, afhankelijk natuurlijk van de omvang en complexiteit van de organisatie. Daarom is het aardig dat de auteur onderscheid maakt tussen een ‘pragmatische’ en een ‘professionele’ aanpak. Elk hoofdstuk eindigt met een tabel ‘SPP op één A4’tje’; of liever gezegd, twee A4’tjes: een voor de pragmatische en een voor de professionele aanpak. Het verschil wordt duidelijk geïllustreerd in de analyse van de verwachte personele bezetting. In de pragmatische benadering is het bierviltje het ‘instrument’, in de professionele variant wordt gebruik gemaakt van een vertrekkers-vlootschouw en van pushmodellen.

Deze tabellen zijn te beschouwen als een samenvatting van de hoofdstukken. Elk hoofdstuk is een bouwsteen van het planningsproces, waarin naast de instrumenten de processtap wordt omschreven (met name: wie worden erin betrokken en op welke wijze), de data die moeten worden verzameld en de beoogde output. Ook praktisch: op het einde van elk hoofdstuk geeft Evers nog enkele tips en achterin het boek vinden we tien aanbevelingen (waarin hij essentiële aspecten van SPP in het algemeen nog eens op een rij zet), een woordenlijst, een checklist en een stappenplan voor centraal en decentraal.

In alles herkennen we de docent. In de vele schema’s en figuren zien we de powerpoints bij wijze van spreken langskomen. Deze docent lardeert zijn colleges met praatjes en plaatjes, van Alice in Wonderland tot Mozes en de berg. Soms gaat dat ver, waar bijvoorbeeld een plaatje van vier bierviltjes (zie boven) wordt afgedrukt. Daarvoor in de plaats zou ik liever meer cases hebben gezien. Evers verwijst regelmatig naar zijn adviespraktijk, maar dat gaat dan in algemene termen (zoals ‘mijn ervaringen’, ‘in mijn adviespraktijk’). Concrete casuïstiek komt nauwelijks voor en dat is jammer, want dat zou niet alleen de leesbaarheid, maar ook de inzichtelijkheid ten goede komen. Dat zou voor hem niet zo moeilijk zijn geweest, want behalve adviseur is hij gastdocent bij verscheidene business schools en heeft hij ondertussen honderden workshops gegeven. Dan kan je putten uit een rijk arsenaal. Misschien een tip voor zijn volgende boek?

Tot slot een saillant detail. In het hoofdstuk over externe ontwikkelingen wordt scenario-analyse uitgewerkt. In een voetnoot merkt Evers op: “Een uitbraak van een specifiek virus (…) zal een invloed hebben op de zorg. Een dergelijk uitbraak is echter onwaarschijnlijk (sic!). Het is niet handig om voor personeelsbehoefteplanning hiervoor scenario’s te maken (…).” Hadden de ziekenhuizen en verpleeghuizen het maar wel gedaan. Ik denk dat Evers dit nu niet meer zou schrijven. Het laat duidelijk zien hoe relatief SPP is. Maar dat is geen verwijt aan Evers; het is en blijft een waardevol boek.