De kracht van het verschil

Op een werkvloer zou iedereen zich welkom én thuis moeten voelen. ‘De kracht van het verschil’ gaat in op dit thema en biedt in de kern inzichten in hoe er naar een inclusieve werkvloer toegewerkt kan worden. Al vanaf het begin maken de auteurs, Esma Curuk, Abigail Koopmans en Steven de Jong, een cruciaal onderscheid tussen diversiteit en inclusie: een werkvloer moet niet enkel een afspiegeling zijn van de samenleving, maar vooral een plaats waar iedereen zich thuis kan voelen. Via een samenspel van persoonlijke ervaringen, theoretische inzichten en praktische illustraties laten de auteurs doorheen het boek gedetailleerd zien hoe er aan die weg naar inclusie getimmerd kan worden.

Een praktische handleiding

Zowel in wetenschappelijke als populaire literatuur is er al heel wat inkt gevloeid over diversiteit en inclusie op de werkvloer. De meerwaarde van dit boek ten opzichte van de bestaande literatuur ligt in het praktische karakter van het werken naar inclusie, in combinatie met tastbare en doorleefde voorbeelden van de drie auteurs. De specifieke invalshoek die dit boek neemt om een bijdrage te leveren aan hoe inclusie gerealiseerd kan worden, is de werkvorm Diversiteitskaarten van Bureau Vie.

Doorheen het boek, en voornamelijk in de eerste paar hoofdstukken, leert de lezer de methode Diversiteitskaarten grondig kennen. Interessant is dat de lezer dezelfde methode telkens vanuit verschillende brillen kan beschouwen: een keer beschreven door de trainers, Esma Curuk en Abigail Koopmans, een andere keer als reportage van een training toegepast op een bestaand team dat de training volgt, en nog een andere keer verteld vanuit de beleving van een facilitator, iemand die de training volgt om hierna zelf te kunnen werken met de methodiek, in dit geval Steven de Jong. Elke invalshoek zorgt ervoor dat de lezer steeds meer in de diepte begrijpt wat de methode inhoudt. De auteurs benadrukken dat de methodiek de eerste stap is naar inclusie: het is een bewustwording van hoe eenieder van ons in het leven staat. Hoewel de auteurs de methodiek hebben ontwikkeld om inclusie op de werkvloer te bevorderen, erkennen ze dat de training slechts het beginpunt is. Openheid en inclusie ontstaan immers niet zomaar.

Een beknopt overzicht van de methode Diversiteitskaarten

Deelnemers die de training volgen, leren aan de hand van 19 diversiteitskaarten (bijv. gender, levensbeschouwing, fysieke mogelijkheden) bewust te zijn over hun eigen meervoudige biografie. Dat meervoudige is belangrijk: mensen zijn immers geen optelsom van verschillende hokjes, maar worden in hun leven gekleurd door verschillende ervaringen, gelinkt aan hun achtergrond. Identiteit is met andere woorden iets dynamisch en gelaagd. Trainers Esma en Abigail starten de training door het goede voorbeeld te geven en zichzelf voor te stellen aan de hand van hun eigen meervoudige biografie. In de training worden deelnemers via verschillende taken uitgenodigd om via die narratieve vorm hun eigen meervoudige biografie te delen met hun teamgenoten. Door op deze manier in verbinding te treden, leren teamgenoten elkaar op een andere manier kennen en kunnen ze opener zijn. Ook kan er ruimte worden gecreëerd om ongeschreven regels en codes uit te dagen, die meer dan eens zorgen voor uitsluiting op de werkvloer. Het idee is dat er aan het einde van de training bouwstenen gelegd zullen zijn om opener te zijn naar en voor elkaar en te bouwen aan een inclusievere werkcultuur.

Een combinatie van theorie, praktijk en ervaring in één boek

De rode draad in het boek blijft de weg naar inclusie. Dit boek biedt de lezer echter meer dan enkel een zicht op de werking van de training Diversiteitskaarten. Zo besteden de auteurs ook aandacht aan waar het schoentje precies knelt, bijvoorbeeld aan de hand van de Nederlandse ‘toeslagenaffaire’. Daar waar deze hoofdstukken zeer toegepast zijn op de samenleving en de werkvloer, gebruiken de auteurs dit praktische niveau tegelijkertijd om enkele belangrijke theoretische concepten duidelijk uit te leggen. Op deze manier is het boek geschikt voor elke lezer, meer of minder ervaren in deze thematiek. Verder neemt Steven de Jong de lezer ook bij de hand om aan te tonen hoe een handicap nog al te vaak onderbelicht blijft wanneer er wordt gesproken over inclusie. Hij past inclusie – in het algemeen en specifiek van personen met een handicap – toe op ‘slechtsprekendheid’ en ‘the right to stutter’. Zijn persoonlijke ervaring met deze onderwerpen laat het begrip inclusie tot leven komen. Tevens kunnen lezers hun hart ook ophalen bij doorleefde verhalen van elk van de drie auteurs, die elk op hun eigen manier body geven aan in- en exclusie op de werkvloer. De combinatie van theorie, praktijk en ervaring laat een lezer flink wat schakelen tussen verschillende niveaus en perspectieven, maar creëert uiteindelijk een robuust geheel dat overtuigt.

Wat is nu de oplossing voor een inclusieve werkvloer?

De auteurs geven een realistisch beeld door te erkennen dat een inclusieve werkvloer niet zonder slag of stoot ontwikkeld kan worden. Een pasklaar antwoord is er immers niet. Het vergt meer dan alleen openheid tijdens de training Diversiteitskaarten en het simpelweg zeggen dat iedereen zichzelf mag zijn. De auteurs zijn transparant over de vele inspanningen die onlosmakelijk verbonden zijn met het bereiken van inclusie. Er is geen kant-en-klare oplossing. De boodschap van de auteurs is duidelijk: inclusie op de werkvloer is niet de gemakkelijkste opgave, maar wel haalbaar én de enige weg vooruit. Met behulp van dit boek krijg je als lezer het stuur in handen om te navigeren op weg naar inclusie en de kracht van het verschil te benutten.

Bibliografische gegevens

Titel: De kracht van het verschil. Diversiteit en inclusie op de werkvloer
Auteurs: Esma Curuk, Abigail Koopmans en Steven de Jong
Uitgeverij: Bureau Durden
ISBN: 978 94 646 8883 2